Połączenie spółek – jak przebiega? Czy warto?

Jak przebiega połączenie spółek? Kiedy i czy warto to zrobić? Jak długo trwa ta procedura? Sprawdź!

Kodeks spółek handlowych wyróżnia dwa sposoby łączenia spółek:

• Łączenie przez przejęcie.

Polega na przeniesieniu całego majątku spółki przejmowanej na spółkę przejmującą w zamian za udziały lub akcje spółki przejmującej. Tego rodzaju połączenie skutkuje ustaniem bytu prawnego spółki przejmowanej i jej wykreśleniem z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego („KRS”), bez konieczności przeprowadzania postępowania likwidacyjnego.

Ten sposób łączenia, co do zasady, wiąże się z podwyższeniem kapitału zakładowego spółki przejmującej w celu wydania udziałów lub akcji wspólnikom lub akcjonariuszom spółki przejmowanej. Nie jest to jednak wymagane w przypadku przejmowania przez spółkę dominującą swoich spółek zależnych, wówczas bowiem może zostać zastosowana uproszczona procedura połączeniowa.

• Łączenie przez zawiązanie nowej spółki.

Ten sposób łączenia spółek przewiduje przeniesienie majątków łączących się spółek na nowoutworzoną spółkę w zamian za udziały lub akcje spółki nowo zawiązanej. W tym przypadku wszystkie spółki uczestniczące w połączeniu kończą swój byt prawny z chwilą ich wykreślenia z rejestru, bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego, a wspólnicy wszystkich łączących się spółek stają się wspólnikami spółki nowo zawiązanej.

Niezależnie od zastosowanego sposobu połączenia, spółki osobowe mogą uczestniczyć w procedurze połączenia w ograniczonym zakresie – mogą one łączyć się jedynie wówczas, gdy w wyniku połączenia powstaje spółka kapitałowa lub gdy są przejmowane przez spółkę kapitałową. Przepisy nie przewidują również możliwości łączenia się z inną spółką cywilną, chyba że wcześniej nastąpi przekształcenie spółki cywilnej w spółkę jawną, a dopiero następnie połączenie. Z kolei zupełnie z procedury połączenia wyłączone są spółki znajdujące się w upadłości oraz w likwidacji, jeżeli postępowanie likwidacyjne jest już w ostatniej fazie podziału majątku.

Wraz z połączeniem następuje kumulacja kapitałów, majątków i struktury organizacyjnej łączących się spółek. Wszystkie prawa i obowiązki (także koncesje i zezwolenia) przechodzą na spółkę przejmującą lub spółkę nowo zawiązaną. Jednocześnie spółki przejmowane lub łączące się zostają rozwiązane bez przeprowadzania likwidacji, a ich wspólnicy stają się wspólnikami spółki przejmującej lub spółki nowo zawiązanej. W zależności od tego, jakie spółki i w jaki sposób się ze sobą łączą, procedura połączenia wygląda nieco inaczej.

Jak przebiega połączenie spółek i z czym się wiąże?

Co do zasady procedura połączenia spółek wymaga przeprowadzenia następujących czynności:

• sporządzenia planu połączenia wraz z załącznikami przez zarządy łączących się spółek;
• złożenia wniosku o zbadanie planu połączenia przez biegłego rewidenta;
• powzięcia uchwały o połączeniu spółek;
• sporządzenia lub zmiany umowy (statutu) spółki;
• dokonania w KRS rejestracji połączenia.

Powyższe czynności zawierają się w trzech fazach, które wyróżnia się w procesie połączenia, tj.:

• faza menedżerska:

W jej ramach przede wszystkim sporządza się plan połączenia, którego przygotowanie poprzedzone jest analizą sytuacji prawnej, majątkowej, administracyjnej łączących się spółek a także analizą aspektów pracowniczych. Plan połączenia razem z załącznikami spółki składają we właściwych sądach rejestrowych nie później niż na miesiąc przed datą zgromadzenia wspólników, na którym ma zostać podjęta uchwała o połączeniu, chyba że spółka upubliczni plan połączenia na swojej stronie internetowej i będzie on tam zamieszczony nieprzerwanie przez miesiąc aż do zakończenia ww. zgromadzenia wspólników. Wniosek o wyznaczenie biegłego do zbadania planu połączenia składa się w sądzie rejestrowym właściwym ze względu na siedzibę spółki przejmującej.

• faza właścicielska:

Faza właścicielska sprowadza się do podjęcia przez zgromadzenie wspólników każdej z łączących się spółek uchwały o połączeniu. Dla podjęcia tej uchwały wymagana jest większość co najmniej trzech czwartych głosów w obecności co najmniej połowy kapitały zakładowego (umowa spółki może przewidywać surowsze warunki). Przedmiotowa uchwała powinna być umieszczona w protokole sporządzonym przez notariusza, a także zawierać akceptację planu połączenia i ewentualnie  proponowane zmiany umowy spółki.

• faza rejestrowa:

W terminie 7 dni od podjęcia uchwały o połączeniu spółek, zarząd każdej z łączących się spółek powinien zgłosić ten fakt do KRS w celu wpisania wzmianki o podjęciu uchwały o połączeniu. Połączenie następuje z dniem wpisania połączenia do KRS właściwego ze względu na siedzibę spółki przejmującej. Wpis ten wywołuje także skutek wykreślenia spółki przejmowanej z urzędu, choć nie może nastąpić przed dniem zarejestrowania podwyższenia kapitału zakładowego spółki przejmującej, jeżeli ma ono nastąpić.

Pamiętać trzeba o tym, że Kodeks spółek handlowych przewiduje również uproszczoną procedurę połączenia wówczas nie ma konieczności:

• sporządzenia przez zarządy łączących się spółek sprawozdania uzasadniającego połączenie, jego podstawy prawne i uzasadnienie ekonomiczne, a zwłaszcza stosunek wymiany udziałów lub akcji, będącego częścią planu połączenia,
• informowania się wzajemnie przez zarządy łączących się spółek o wszelkich istotnych zmianach w aktywach i pasywach ich spółek, które nastąpiły pomiędzy dniem sporządzenia planu połączenia a dniem podjęcia uchwały o połączeniu,
• badania planu połączenia przez biegłego rewidenta i wydania przez niego opinii,
• podejmowania uchwały przez zgromadzenia wspólników spółek przejmowanych, jeżeli spółka przejmująca jest jej jedynym wspólnikiem.

Czy warto połączyć spółki?

Zasadniczymi konsekwencjami procesu łączenia spółek są: (i) sukcesja uniwersalna wszystkich praw i obowiązków; oraz (ii) wykreślenie z KRS bez likwidacji spółek przejmowanych lub łączących się, a wspólnicy stają się wspólnikami/akcjonariuszami spółki przejmującej lub nowoutworzonej.

W związku z powyższym, przy łączeniu się przez przejęcie spółka przejmowana traci osobowość prawną. W pewnych przypadkach następuje również podwyższenie kapitału zakładowego, by móc wygospodarować nowe udziały/akcje, które zostaną wydane wspólnikom/akcjonariuszom spółki przejętej za kapitał wniesiony do spółki przejmującej. Wówczas do podwyższenia kapitału nie jest potrzebna uchwała, bo wspólnicy wcześniej podejmują uchwałę wyrażającą zgodę na połączenie, jak również nie jest też wymagane oświadczenie o objęciu kapitału. W przypadku zaś łączenia przez zawiązanie nowej spółki wszystkie łączące się spółki tracą podmiotowość prawną bowiem wszystkie są wykreślane z KRS z chwilą podjęcia postanowienia o zawiązaniu.

Połączenie spółek – podsumowanie

Reasumując, połączenie spółek może być zatem dobrym sposobem na rozpoczęcie i dokapitalizowanie nowej działalności w ramach istniejących już struktur, a także na uproszczenie struktur w ramach grup kapitałowych, zwłaszcza w sytuacji przejmowania przez spółkę dominującą swoich spółek zależnych. W tej sytuacji bowiem przepisy kodeksu spółek handlowych dopuszczają istotne uproszczenia, które skracają czas i zmniejszają koszty całego procesu. W ten sposób można skoncentrować dotychczas rozproszoną w kilku podmiotach działalność, bowiem w skutek połączenia pozostaje w obrocie tylko jeden podmiot (spółka przejmująca), a pozostałe (spółki przejmowane) tracą byt prawny i podlegają wykreśleniu z KRS bez konieczności przeprowadzania postępowania likwidacyjnego.