Kapitał zakładowy to jeden z podstawowych elementów spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Określenie jego wysokości następuje w chwili zawarcia umowy spółki. Co do zasady pełni rolę gwarancyjną, tzn. zabezpiecza wierzycieli spółki przed jej niewypłacalnością, choć charakter ten nie jest uregulowany przez przepisy prawa. W praktyce zatem, po wniesieniu wkładów na kapitał zakładowy, spółka może nim dowolnie rozporządzać.
Kapitał zakładowy w spółce z o.o. – co się na niego składa?
Na kapitał zakładowy składają się wkłady wspólników. Wkłady te przybierają postać pieniężną lub niepieniężną (tzw. aport). Przed rejestracją spółki w rejestrze przedsiębiorców, wspólnicy powinni wnieść wkłady w celu pokrycia kapitału zakładowego.
W przypadku wkładu pieniężnego, środki te mogą zostać wykorzystane na prowadzenie działalności przez spółkę, natomiast, w przypadku aportu, którym może być np. prawo własności nieruchomości, może on zostać zbyty, a uzyskane z tego tytułu środki mogą wejść do majątku spółki. W przypadku spółki z o.o., odmiennie niż w przypadku pozostałych spółek, kapitał zakładowy musi zostać pokryty od razu w pełnej wysokości.
Kapitał zakładowy dzieli się na udziały o równej albo nierównej wartości nominalnej. Wspólnicy, w umowie spółki, mogą określić, czy wspólnik może mieć tylko jeden, czy więcej udziałów w kapitale zakładowym. Jeżeli wspólnicy ustalą, że wspólnik może mieć więcej niż jeden udział, wówczas wszystkie udziały w kapitale zakładowym powinny być równe i są niepodzielne.
Kapitał zakładowy w spółce z o.o. – jaka jest minimalna wartość?
Minimalna wartość kapitału zakładowego wynosi 5.000,00 złotych, a wartość nominalna jednego udziału nie może być niższa niż 50,00 złotych.
W przypadku wkładu niepieniężnego (aportu), umowa spółki powinna szczegółowo określać przedmiot tego wkładu oraz osobę wspólnika wnoszącego aport, jak również liczbę i wartość nominalną objętych w zamian udziałów. Przepisy kodeksu spółek handlowych nie regulują co może być przedmiotem wkładu, wskazuje jednak, co nim być nie może. W myśl powyższych przepisów, przedmiotem wkładu do spółki z o.o. nie może być prawo niezbywalne lub świadczenie pracy bądź usług.
Najczęściej spotykanym w praktyce jest wkład pieniężny, który może zostać wniesiony w złotych polskich, jak również w walucie obcej (choć w tym wypadku musi zostać przeliczony na złotówki, aby możliwe było określenie wysokości kapitału zakładowego). W przypadku aportu, jego przedmiotem mogą być wszelkie prawa majątkowe, w tym m.in.:
- przeniesienie własności rzeczy lub prawa (np. samochody, maszyny, surowce lub nieruchomości),
- ustanowienie prawa (np. najmu lub dzierżawy),
- przekazanie rzeczy do używania,
- przeniesienie własności papierów wartościowych lub udziałów,
- wniesienie przedsiębiorstwa, jako zorganizowanego zespołu składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej.
Reasumując, przedmiotem aportu mogą być wszelkie prawa majątkowe, jak i rzeczowe składniki majątku, pod warunkiem, że są zbywalne i mogą stanowić element aktywów podmiotu gospodarczego.
Orzecznictwo sądów wielokrotnie zajmowało stanowisko w celu określenia co może być przedmiotem aportu, a co nie. Dla przykładu należy odwołać się do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 1992 r., sygn. akt III CZP 52/92, zgodnie z którą, weksel własny z poręczeniem wekslowym, indosowany in blanco, może być przedmiotem wkładu niepieniężnego, którym wspólnik pokrywa swój udział w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.”. W kwestii co można uznać za wkład niepieniężny wypowiedział się również Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 5 kwietnia 2017 r., sygn. akt II FSK 656/16, który stwierdził, że: „przedmiotem wkładu niepieniężnego może być wszystko, co nie będąc pieniądzem, przedstawia jakąkolwiek wartość ekonomiczną, co jest zbywalne i da się wycenić. Może być nim także projekt koncepcyjnej zabudowy oraz ustaleń warunków zabudowy.”. Również prawo najmu lokalu użytkowego, jako wkład niepieniężny, zostało dopuszczone przez Sąd Najwyższy jako wkład niepieniężny (uchwała z dnia 26 marca 1993 r., sygn. akt III CZP 21/93).
Z drugiej strony istnieją również ograniczenia co do przedmiotu aportu. Tak jak wcześniej napisałam, nie mogą nim być prawa niezbywalne oraz świadczenie pracy lub usług. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 12 stycznia 2001 r., sygn. akt III CZP 44/00, niedopuszczalne jest wniesienie przez spółdzielnie do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością wkładu niepieniężnego w postaci jej przedsiębiorstwa, jeśli wyłącza to prowadzenie przez spółdzielnie statutowej działalności gospodarczej. Ponadto, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, w wyroku z dnia 21 czerwca 2005 r., sygn. akt VI SA/WA 1981/04, stwierdził, że zaświadczenie potwierdzające wykonywanie przewozów drogowych na potrzeby własne związane z konkretnym podmiotem, nie ma zdolności aportowej. Wynika to z faktu, że wspomniane zaświadczenie nie może być przedmiotem czynności prawnej jako uzyskane w związku z prowadzoną działalnością przez konkretny podmiot i tym samym jest prawem niezbywalnym. Taką samą charakterystykę posiada również np. lista klientów, która również nie ma zdolności aportowej.
